آیا این ضرب‌المثل را شنیده‌ای که پرسان پرسان می‌توانی برسی هندوستان؟
اینجا می‌خواهم به تو بگویم مطمئن باش اگر می‌شود با پرسیدن به سرزمین هندوستان رسید پس می‌توان به سرزمین نویسندگی هم رسید.
پس می‌توان پرسش‌گری و زیر سؤال‌بردن خود را یکی از شگردهای زیرکانه در مسیر نویسنده‌شدن محسوب کرد.
شبیه اتفاقی که در باشگاه برای عضلات بدن رخ می‌دهد که باعث ورزیدگی و سلامت جسم می‌شود. با مطرح کردن پرسش هم، همین فرایند ایجاد می‌شود البته این بار برای ذهن، تا ذهن نویسنده هوشمندانه ورزیده شود. و موتورهای جستجوی ذهنش برای یافتن پاسخ به تکاپو بیفتد.
به همین منظور در این مقاله به دو نوع پرسش می‌پردازم.
۱) پرسشهای که از همان لحظه‌ی که سوار ماشین مشدی ممدلی ببخشید اشتباهی صورت گرفت، سوار ماشین نویسندگی می‌شوید باید پرسش کردن از خود را هم بیاغازید.
۲) پرسشهای که در فرایند نوشتن چه داستانی و چه غیر داستانی باید از خود بپرسید.
البته پرسش‌ها بدون هیچ اشاره‌ی به جواب آن‌ها مطرح می‌شود. تا هر کدام از ما شرلوک‌هلمز شوید یا شاید هم خانم مارپل و در جستجوی حل معما آستین بالا بزنید.
یک تقلب بسیار گل درشت به خاطر روی گل ماه شما، پاسخ بیشتر این سؤالات را می‌توانید در کتاب‌ها بیابید اما در کدام کتاب این دیگر به عهدۀ شخص محترم خودتان است. خوب تقلب دیگر کافی است.
برویم سر اصل مطلب یعنی فهرست پرسشهای که می‌تواند از شما یک نویسنده‌ی حرفه‌ی بسازد.
۱) چگونه باید به جهان‌بینی و فلسفه‌ی درونی خود دست پیدا کنید؟
۲) چگونه می‌توانید شعاع دایره‌ی واژگان خود را بزرگ‌تر ترسیم کنید؟
۳) چگونه می‌توانید در روایت داستان به مرحله‌ی استادی برسید؟
۴) چگونه راهکارهای مدیریتی قاپیدن زمان برای خواندن و نوشتن را پیدا کنید؟
۵) معیارهای استاندارد یک روز ایده‌آل برای یک نویسنده چیست؟
۷) با چند نوع از قالب‌های نگارش آشنا هستید و راهکار شما برای افزایش آن‌ها چیست؟
۸) آیا در کشکول مطالعه‌ی روزانه‌ی خود انواع و اقسام کتاب از جمله کلاسیک، رمان، مقاله، طنز، دفتر شعر، غیرداستان و…… یافت می‌شود؟
۹) وقتی که ایده و حرفی برای گفتن ندارید برای دست‌گرمی و فیزیوترپی قلمی چه اقداماتی انجام می‌دهید؟
۱۰) چرا می‌خواهید بنویسید؟
۱۱) چرا می‌خواهید نویسنده بشوید؟
۱۲) چه چیزهای انگیزه و آمپر نوشتن شما را بالا نگه می‌‌دارد؟
۱۳) چگونه می‌توانید خواندن و نوشتن را برای خودتان لذت‌بخش‌تر کنید؟
۱۴) آیا در مسیر نویسندگی الگوهای درست را پیدا کرده‌اید؟
۱۶) چگونه با نوشتن می‌توانیم خودمان را بهتر بشناسیم؟
حالا به سؤالاتی می‌پردازیم که در فرایند نوشتن باید مطرح شود تا یک داستان شسته‌‌رفته و پاکیزه ارائه شود.
۱)شخصیت‌های داستان شما چه ویژگی‌های فیزیکی و درونی دارا هستند؟
۲) آیا شخصیت‌های داستان به زبان منحصربه‌فرد خودشان صحبت می‌کنند؟
۳) آیا شخصیت‌ها کلیشه‌ی و تکراری هستند یا خلاقانه و بکر؟
۴) آیا شخصیت‌های داستان جذاب هستند و کشمکش لازم را ایجاد می‌کنند؟
۵) آیا مخاطب خودتان را می‌شناسید و می‌دانید برای چه گروه سنی می‌نویسید؟
۶) هدف شما از این نوشته چیست؟
۷) آیا نثر و لحن داستان با موضوع هماهنگ است؟
۸) آیا داستان از نظر توصیف و جزئیات زیاده‌گویی یا کم‌وکسری ندارد؟
۹) آیا مطمئن هستید تمام ردپاهای خودتان را از روی سطوح پاک کرده‌اید؟
۱۰) برای آن‌که زاویه دید مناسب داستان را بیابید آیا داستان را با زاویه دیدهای مختلف از جمله ( اول شخص مفرد، دانای کل مطلق، دوم شخص مفرد، دانای کل محدود، تک‌گویی درونی، ترکیبی، متغیر و……) امتحان کرده‌اید؟
۱۱) آیا زاویه دید باعث شده که نقص‌های فنی داستان برطرف شده باشد؟
۱۲) آیا همه‌ی شخصیت‌ها در داستان نقش مهمی دارند یا برخی از آن‌ها حکم سیاهی لشگر را دارند ؟
۱۳) آیا شخصیت‌ها وجود و ظرفیت کافی برای به دوش کشیدن این نقش را دارد؟
۱۴) آیا شخصیت‌ها زنده و پویا هستند و می‌توانند دل مخاطب را ببرند ؟
۱۵) آیا شخصیت‌ها تغییر و تحولی هم دارند یا مثل میخ ثابت هستند ؟
۱۶) آیا شخصیت‌ها اگر تغییر می‌کنند آیا منطقی و قابل‌پذیرش هستند؟
۱۷) آیا شخصیت‌ها برای کارهای که انجام می‌دهند چه قتل و چه خیریه احداث کردن انگیزه‌ی لازم را دارند و در دل داستان تا حدودی بیان شده است؟
۱۸) آیا شروع داستان جاذبه دارد تا خواننده را مشتاق ادامه‌ی خواندن کند؟
۱۹) آیا عنوان داستان متناسب با وقایع و موضوع آن است؟
۲۰) آیا نثر و بیان داستان روان و ضرباهنگ‌های لازم را دارد و به تن داستان خوش‌نشسته است؟
۲۱) آیا پیرنگ و چرایی داستان مشخص است؟
۲۲) آیا پیرنگ داستان را می‌توانید خلاصه‌وار بنویسید؟
۲۳) آیا داستان از گره و کشمکش برخوردار است؟
۲۴) آیا مضمون و انگیزۀ شما به عنوان نویسنده از نوشتن این داستان مشخص است؟
امیدوارم پاسخ‌های مفصل و کاملی برای این پرسش‌ها داشته باشید و این پرسش نامه را مانند یک مصاحبه از خودتان بدانید.
خوش‌حال می‌شوم اگر شما هم به این پرسش‌نامه پرسشی اضافه کنید.
نویسنده: سمیه فروزنده
آخرین دیدگاه‌ها